Test Pap: Το μοναδικό μας όπλο

Πρόκειται για μια εξέταση που διενεργεί ο γυναικολόγος παίρνοντας με ένα ειδικό βουρτσάκι κύτταρα από τον κόλπο ή τον τράχηλο της μήτρας. Τα κύτταρα αυτά βάφονται με μια απλή μέθοδο (που ανακάλυψε ο γιατρός Γεώργιος Παπανικολάου – εξού και test Pap) και αποστέλλονται στον κυτταρολόγο για εξέταση.

To test Pap είναι απλή εξέταση, γιατί η λήψη του:

• ΕΙΝΑΙ ΑΝΩΔΥΝΗ
• ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΙΜΑΚΤΗ
• ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΤΟΜΗ
• ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΙΑΤΡΕΙΟ

Στην Ελλάδα επικρατεί, δυστυχώς, η άποψη ότι υπάρχει ένα όριο ηλικίας μετά απ το οποίο πρέπει μια γυναίκα να κάνει test Pap. Και φυσικά, αυτό το όριο καθορίζεται κατά το δοκούν. Άλλες το τοποθετούν στα 25. άλλες στα 30, άλλες στα 35. Μεγάλο λάθος. Διεθνώς σήμερα επικρατεί η άποψη ότι όλες οι γυναίκες που είχαν ή έχουν σεξουαλική ζωή, ανεξαρτήτως ηλικίας, θα πρέπει να κάνουν» κάθε χρόνο test Pap και γυναικολογική εξέταση.

Φυσικά η σημασία του test Pap είναι ότι βοηθά στην έγκαιρη διάγνωση των προκαρκινικών αλλαγών στα κύτταρα του τραχήλου (δυσπλασίες), αλλά και στις φλεγμονώδεις καταστάσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν, πολύ πριν αυτές προχωρήσουν και γίνουν καρκίνος.

Κατά κανόνα μια φορά το χρόνο. Επίσης έχει επικρατήσει η άποψη ότι γυναίκες που έχουν αυξημένο κίνδυνο για δυσπλασίες του τραχήλου όπως γυναίκες που έχουν μολυνθεί από τον ιό των κονδυλωμάτων ή έχουν πολλαπλούς σεξουαλικούς συντρόφους ή κάπνιζαν υπερβολικά θα πρέπει να κάνουν test Pap κάθε 6 μήνες. To test Pap πρέπει να γίνεται και να επαναλαμβάνεται.

Μόλις φέτος δημοσιεύθηκαν τα αποτελέσματα μιας έρευνας που δείχνει ότι μόνο το 18% των γυναικών κάνει ετήσιο έλεγχο με το test Pap.

• 52% δεν έχουν κάνει ποτέ test Pap.
• 18% έκανε test Pap και δεν επανέλαβε μετά 1 χρόνο.
• 18% έκανε test Pap και επαναλαμβάνει κάθε χρόνο.
• 12% έκανε test Pap και δεν επανέλαβε μετά τα δύο χρόνια.
• 18% έκανε και δεν επανέλαβε μετά 1 χρόνο.
• 18% έκανε και επαναλαμβάνει κάθε χρόνο.
• 12% έκανε και δεν επανέλαβε μετά 2 χρόνια.

Μια απλή, εύκολη και ανώδυνη εξέταση μια φορά το χρόνο σώζει στην κυριολεξία, ζωές. Κι όμως πολύ εύκολα την «ξεχνάμε»- έτσι το λέμε το φόβο αλλά και την…άγνοια. Γιατί, αν ξέραμε τη χρησιμότητα και την αποτελεσματικότητα της, θα ήταν στην ατζέντα μας!

Η σπουδαιότητα της έγκειται στο ότι πολύ νωρίς μπορούμε να ανιχνεύσουμε ανώμαλα κύτταρα (δυσπλασίες CIN I, II, III), κυρίως στην περιοχή του τραχήλου της μήτρας, όπου συναντώνται δύο διαφορετικοί ιστοί: το κυλινδρικό επιθήλιο που καλύπτει την εσωτερική κοιλότητα της μήτρας και το πλακώδες επιθήλιο που καλύπτει τον κόλπο της γυναίκας.

Η περιοχή αυτή, όπου ενώνονται τα δύο επιθήλια, συνεχώς μετακινείται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής της γυναίκας, και ονομάζεται «ζώνη μετάπτώσεως». Η ζώνη μεταπτώσεως έχει πολύ μεγάλη σημασία, γιατί είναι η περιοχή στην οποία μπορεί να αρχίσει η καρκινογένεση του τραχήλου.

Sex από μικρή ηλικία (κοπέλες που άρχισαν να έχουν επαφές πριν τα 16 τους έχουν 5 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο δημιουργίας δυσπλασιών και επομένως καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, από γυναίκες που άρχισαν τις επαφές τους γύρω στα 20).

• Πολλοί σεξουαλικοί σύντροφοι χωρίς χρήση προφυλακτικού.
• Συχνές μολύνσεις με σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.
• Μολύνσεις με τον έρπητα των γεννητικοί οργάνων.
• Πρώτη εγκυμοσύνη σε πολύ μικρή ηλικία και στη συνέχεια πολλές εγκυμοσύνες.Sex με άνδρες πολυγαμικούς χωρίς προφυλακτικό.
• Κάπνισμα.
• Το κάπνισμα παραδόξως φαίνεται ότι παίζει μεγάλο ρόλο στην εμφάνιση δυσπλασιών στον τράχηλο της μήτρας. Έχουν απομονωθεί αρκετά προϊόντα του καπνού στην τραχηλική βλέννα και αυτό μαζί με το αποτέλεσμα διαφόρων ερευνών δείχνει ότι οι καπνίστριες διατρέχουν 8 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο από τις μη καπνίστριες για την ανάπτυξη καρκίνου στον τράχηλο. Και μην ξεχνάμε ότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο τρίτος σε σειρά συχνότητας, μετά το καρκίνο του μαστού και του ενδομητρίου. Η μέση ηλικία που εμφανίζεται είναι το 45ο έτος, αλλά το ευτύχημα με αυτή την πάθηση είναι ότι δημιουργούνται διάφορες μεταβολές στα κύτταρα του τραχήλου (δυσπλασίες), που προηγούνται έως και 10 χρονιά πριν την εμφάνιση του διηθητικού καρκίνου. Μας δίνεται λοιπόν η δυνατότητα με το Pap Test να τις διακρίνουμε σε ελαφρές, μέτριες και βαριές δυσπλασίες (CIN I, II, III) και να τις θεραπεύσουμε ανάλογα.
• Προσβολή από τον ιό των κονδυλωμάτων HPV.

Ο ιός των κονδυλωμάτων αποτελείται κυρίως από DNA, έχει αρκετά στελέχη, ορισμένα των οποίων έχουν ενοχοποιηθεί για τη δημιουργία δυσπλασιών και καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Μεταδίδεται κυρίως με τη σεξουαλική επαφή και προκαλεί τα κονδυλώματα στο γεννητικό σύστημα ανδρών και γυναικών.

Μπορεί όμως να υπάρχει χωρίς ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΚΑΝΕΝΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑ και στα δύο φύλα και είναι κάτι που μπορεί να ανιχνευθεί με το test Pap.

Πρώτα απ’ όλα είναι απαραίτητη η διάγνωση και η θεραπεία του σεξουαλικού συντρόφου. Στη συνέχεια το κύριο όπλο για την αντιμετώπιση είναι η κολποσκόπηση. Με την εξέταση αυτή, που γίνεται από γυναικολόγο, προσπαθούμε να ανακαλύψουμε περιοχές οι οποίες δεν είναι ομαλές.

Η ασθενής κάθεται σε γυναικολογική θέση και αφού εισαχθεί ένας κολποδιαστολέας, ώστε να βλέπουμε καθαρά τον τράχηλο της μήτρας της, ελέγχουμε με το κολποσκόπιο και μεγάλες μεγεθύνσεις, χρησιμοποιώντας ειδικά υγρά διαλύματα για καλύτερο αποτέλεσμα. Εφόσον διαπιστωθεί μια ανώμαλη περιοχή, λαμβάνονται βιοψίες (κατευθυνόμενες βιοψίες). Ο τράχηλος δεν είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος στον πόνο και έτσι η διαδικασία αυτή μπορεί να γίνει και σε επίπεδο ιατρείου.

Ανάλογα με την κολποσκοπική εκτίμηση και τα αποτελέσματα των βιοψιών, προχωρούμε στην κατάλληλη αντιμετώπιση, η οποία μπορεί να είναι είτε συντηρητική είτε χειρουργική με τη χρήση ακτινών laser και ηλεκτροκαυτηριασμό.

Πρέπει να σημειώσω ότι σήμερα εφαρμόζεται διαγνωστικά και η μέθοδος PCR (μέθοδος μοριακής βιολογίας), η οποία μπορεί να ανιχνεύσει το DNA του ιού — οπότε γίνεται και η αναγνώριση (ταυτοποίηση) του στελέχους του ιού, κατά πόσο δηλαδή είναι επικίνδυνος ο συγκεκριμένος ιός για ογκογένεση.

Μετά από την κολποσκόπηση και τα αποτελέσματα των βιοψιών προχωρούμε στη θεραπεία. Σε ελαφρά (CIN I) και μερικές φορές σε μέτρια δυσπλασία μπορεί να χρησιμοποιηθεί κρυοθεραπεία (κρυοπληξία). Σε CIN II προτιμούμε τον ηλεκτροκαυτηριασμό και την εξάχνωση των κυττάρων με ακτίνες laser. Σε πιο βαριές περιπτώσεις (CIN III) προτιμούμε την εκτομή της βλάβης.

Οι μέθοδοι αφαίρεσης περιλαμβάνουν την κωνοειδή εκτομή του τραχήλου με νυστέρι ή με ακτίνες laser και την εκτομή με αγκύλη διαθερμίας. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο ηλεκτροκαυτηριασμός και η χρήση laser έχουν πάρα πολύ καλά αποτελέσματα και συνήθως απαιτείται παραμονή στο νοσοκομείο για μερικές ώρες. Οι ακτίνες laser έχουν πολύ μεγάλη εφαρμογή σε όλες τις μορφές δυσπλασιών.

Τα «πλεονεκτήματα της χρήσεως» τους έναντι της κλασικής επέμβασης με νυστέρι είναι ότι η επέμβαση είναι πιο ακριβής και λιγότερο αιμορραγική, μπορεί να γίνει και με τοπική αναισθησία και δεν απαιτείται νοσηλεία στο νοσοκομείο. Αντίθετα, με τη μέθοδο με το νυστέρι θα πρέπει να μείνει η γυναίκα στο νοσοκομείο για μια μέρα. Αλλά και η εκτομή με αγκύλη διαθερμίας (diathermy Loop Excision) έχει βρει διεθνώς μεγάλη εφαρμογή, διότι διαρκεί ελάχιστα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακόμη και στο επίπεδο του ιατρείου.

Σε όλες τις περιπτώσεις που αφαιρείται ιστός. εξετάζεται ιστολογικά ώστε να διαπιστωθεί η έκταση και η βαρύτητα της βλάβης. Πρέπει να σημειωθεί ότι αφού γίνει αυτή η αντιμετώπιση και θεραπεία των καταστάσεων CIN το ποσοστό ιάσεως φτάνει το 100%. Χρειάζεται βεβαίως τακτική παρακολούθηση με test Pap και κολποσκόπηση.

• Εφόσον είναι αποδεδειγμένο ότι το κάπνισμα συντελεί στην ανάπτυξη δυσπλασιών, κόψτε το ή τουλάχιστον ελαττώστε το.
• Αν έχετε εσείς ή ο σύντροφο σας πολυγαμική ζωή χρησιμοποιήστε προφυλακτικό.
• Απαιτήστε το από τον εαυτό σας και από εκείνον.
• Ενημερώστε τη φίλη σας, την αδελφή σας ή την κόρη σας ότι πρέπει να κάνει test Pap μετά την πρώτη της επαφή.
• Καταπολεμήστε με το γιατρό σας τις διάφορες κολπίτιδες ή τραχηλίτιδες που σας παρουσιάζονται.
• Μη χρησιμοποιείτε φαρμακευτικά σκευάσματα χωρίς τη συμβουλή του γιατρού σας.
• Κάντε στο test Pap 1 φορά το χρόνο με το γυναικολόγο.